双対ハーン多項式(そうついはーんたこうしき、英語: dual Hahn polynomials)は直交多項式のひとつで、アスキースキームによって体系付けられる。

定義

双対ハーン多項式は超幾何級数を用いて次のように定義される:

R n ( λ ( x ) ; γ , δ , N ) = 3 F 2 ( n , x , x γ δ 1 γ 1 , N ; 1 ) , x = 0 , 1 , , N . {\displaystyle R_{n}(\lambda (x);\gamma ,\delta ,N)={_{3}F_{2}}\left({\begin{matrix}-n,-x,x \gamma \delta 1\\\gamma 1,-N\end{matrix}};1\right),\quad x=0,1,\ldots ,N.}

但し、 λ ( x ) = x ( x γ δ 1 ) {\displaystyle \lambda (x)=x(x \gamma \delta 1)} とした。

性質

直交関係

γ , δ < 1 {\displaystyle \gamma ,\,\delta <-1} または γ , δ < N {\displaystyle \gamma ,\,\delta <-N} に対して以下の直交関係を満たす:

x = 0 N ( 2 x γ δ 1 ) ( γ 1 ) x ( N ) x N ! ( 1 ) x ( x γ δ 1 ) N 1 ( δ 1 ) x N ! R m ( λ ( x ) ; γ , δ , N ) R n ( λ ( x ) ; γ , δ , N ) = δ m n ( γ N n ) ( δ N n N n ) . {\displaystyle \sum _{x=0}^{N}{\frac {(2x \gamma \delta 1)(\gamma 1)_{x}(-N)_{x}N!}{(-1)^{x}(x \gamma \delta 1)_{N 1}(\delta 1)_{x}N!}}R_{m}(\lambda (x);\gamma ,\delta ,N)R_{n}(\lambda (x);\gamma ,\delta ,N)={\frac {\delta _{mn}}{{\binom {\gamma N}{n}}{\binom {\delta N-n}{N-n}}}}.}

但し、 ( a ) n {\displaystyle (a)_{n}} はポッホハマーの記号を表す。

漸化式

以下の漸化式が成り立つ。

λ ( x ) R n ( λ ( x ) ) = A n R n 1 ( λ ( x ) ) ( A n C n ) R n ( λ ( x ) ) C n R n 1 ( λ ( x ) ) . {\displaystyle \lambda (x)R_{n}(\lambda (x))=A_{n}R_{n 1}(\lambda (x))-(A_{n} C_{n})R_{n}(\lambda (x)) C_{n}R_{n-1}(\lambda (x)).}

但し、 R n ( λ ( x ) ; γ , δ , N ) {\displaystyle R_{n}(\lambda (x);\gamma ,\delta ,N)} R n ( λ ( x ) ) {\displaystyle R_{n}(\lambda (x))} と略記し、

A n = ( n γ 1 ) ( n N ) , C n = n ( n δ N 1 ) {\displaystyle {\begin{aligned}A_{n}&=(n \gamma 1)(n-N),\\C_{n}&=n(n-\delta -N-1)\end{aligned}}}

とした。

差分方程式

次の差分方程式を満たす:

n R n ( λ ( x ) ) = B ( x ) R n ( λ ( x 1 ) ) ( B ( x ) D ( x ) ) R n ( λ ( x ) ) D ( x ) R n ( λ ( x 1 ) ) . {\displaystyle -nR_{n}(\lambda (x))=B(x)R_{n}(\lambda (x 1))-(B(x) D(x))R_{n}(\lambda (x)) D(x)R_{n}(\lambda (x-1)).}

但し、

B ( x ) = ( x γ 1 ) ( x γ δ 1 ) ( N x ) ( 2 x γ δ 1 ) ( 2 x γ δ 2 ) , D ( x ) = x ( x γ δ N 1 ) ( x δ ) ( 2 x γ δ ) ( 2 x γ δ 1 ) . {\displaystyle {\begin{aligned}B(x)&={\frac {(x \gamma 1)(x \gamma \delta 1)(N-x)}{(2x \gamma \delta 1)(2x \gamma \delta 2)}},\\D(x)&={\frac {x(x \gamma \delta N 1)(x \delta )}{(2x \gamma \delta )(2x \gamma \delta 1)}}.\end{aligned}}}

ロドリゲスの公式に相当するもの

ロドリゲスの公式に相当する以下の式を満たす:

ω ( x ; γ , δ , N ) R n ( λ ( x ) ) = ( γ δ 1 ) n ( λ ( x ) n ω ( x ; γ n , δ , N n ) ) . {\displaystyle \omega (x;\gamma ,\delta ,N)R_{n}(\lambda (x))=(\gamma \delta 1)_{n}\left({\frac {\nabla }{\nabla \lambda (x)}}^{n}\omega (x;\gamma n,\delta ,N-n)\right).} n

母関数

以下の母関数を持つ:

  • ( 1 t ) N x 2 F 1 ( x , x δ γ 1 ; t ) = n = 0 N ( N ) n n ! R n ( λ ( x ) ; γ , δ , N ) t n {\displaystyle (1-t)^{N-x}{_{2}F_{1}}\left({\begin{matrix}-x,-x-\delta \\\gamma 1\end{matrix}};t\right)=\sum _{n=0}^{N}{\frac {(-N)_{n}}{n!}}R_{n}(\lambda (x);\gamma ,\delta ,N)t^{n}}
  • ( 1 t ) x 2 F 1 ( x N , x γ 1 δ N ; t ) = n = 0 N ( γ 1 ) n ( N ) n ( δ N ) n n ! R n ( λ ( x ) ; γ , δ , N ) t n {\displaystyle (1-t)^{x}{_{2}F_{1}}\left({\begin{matrix}x-N,x \gamma 1\\-\delta -N\end{matrix}};t\right)=\sum _{n=0}^{N}{\frac {(\gamma 1)_{n}(-N)_{n}}{(-\delta -N)_{n}n!}}R_{n}(\lambda (x);\gamma ,\delta ,N)t^{n}}
  • [ e t 2 F 2 ( x , x γ δ 1 γ 1 , N ; t ) ] N = n = 0 N 1 n ! R n ( λ ( x ) ; γ , δ , N ) t n {\displaystyle \left[e^{t}{_{2}F_{2}}\left({\begin{matrix}-x,x \gamma \delta 1\\\gamma 1,-N\end{matrix}};-t\right)\right]_{N}=\sum _{n=0}^{N}{\frac {1}{n!}}R_{n}(\lambda (x);\gamma ,\delta ,N)t^{n}}
  • [ ( 1 t ) ϵ 3 F 2 ( ϵ , x , x γ δ 1 γ 1 , N ; t t 1 ) ] N = n = 0 N ( ϵ ) n n ! R n ( λ ( x ) ; γ , δ , N ) t n ( ϵ R ) {\displaystyle \left[(1-t)^{\epsilon }{_{3}F_{2}}\left({\begin{matrix}\epsilon ,-x,x \gamma \delta 1\\\gamma 1,-N\end{matrix}};{\frac {t}{t-1}}\right)\right]_{N}=\sum _{n=0}^{N}{\frac {(\epsilon )_{n}}{n!}}R_{n}(\lambda (x);\gamma ,\delta ,N)t^{n}\quad (\forall \epsilon \in \mathbb {R} )}

ハーン多項式との関係

変数 x {\displaystyle x} n {\displaystyle n} を交換することによってハーン多項式 Q n ( x ; γ , δ , N ) {\displaystyle Q_{n}(x;\gamma ,\delta ,N)} が得られる:

R x ( λ ( n ) ; γ , δ , N ) = Q n ( x ; γ , δ , N ) . {\displaystyle R_{x}(\lambda (n);\gamma ,\delta ,N)=Q_{n}(x;\gamma ,\delta ,N).}

参考文献


【級数】ダランベールの収束判定法とは~具体例11個と証明~ 数学の景色

書記が数学やるだけ686 双対空間|Writer_Rinka

パーセバルの等式とその周辺 数学の景色

等式を満たす多項式の決定 MathQ

双対定理